به گزارش بهار کوار، این حمام قدیمی در روستای کوار کهنه شهرستان کوار از دوران قدیم به جای مانده و به عنوان آثار ملی ثبت شده است. ورودی حمام برای قابل‌مشاهده نبودن افراد داخل آن با یک پیچ خاص به جایی به نام ((سبرینه)) یعنی مکانی که افراد داخل حمام یکدیگر را آنجا می‌دیدند و در ((رختکن)) یعنی محل تعویض لباس می‌رسد. همچنین در این حمام یک حوض وجود دارد که در آنجا افراد بعد از شستشوی پاها به محوطه داخلی یا ((گرم خوان)) وارد می‌شده اند.
در ((گرم خوان)) دو مخزن آب سرد و گرم به نام ((خزینه)) بوده است. قسمت دیگر حمام ((تون حمام)) بوده که در ادبیات و اصطلاح به آن ((گل خند)) گفته می‌شود. این قسمت مکانی است که هیزم‌ها را در آنجا جمع می‌کردند تا زیر دیگ مسی که در خزینه اصلی بوده، قرار دهند و آب حمام گرم شود. این دیگ به نام ((تیان)) شناخته می‌شود یعنی دیگی که گرم می‌شود و گرمای آن حمام را گرم می‌کند.
سقف این حمام قدیمی گنبدی شکل و قسمت بالای گنبدی معمولاً چند روزنه تعبیه می‌شده که با به‌کارگیری شیشه‌های خاص محدب نقش نورگیر را ایفا می‌کند. تمام حمام‌ها در چهار دیواری پائین تر از سطح کوچه‌ها قرار گرفته است. بنابراین ازآنجاکه در این شکل از طراحی امکان گرفتن نور از دیوارها وجود نداشته از نور خورشید که از سقف به حمام تابیده استفاده می‌شده است و تعداد گنبدهای هر حمام بسته به مساحت حمام‌ها باهم فرق دارد، بنابراین در حمام‌های بزرگ نورگیرهای بیشتری وجود دارد و معمولاً در حمام‌های کوچک 4 نورگیر کافی می‌دانستند.
حمام قدیمی کوار کهنه با آجر و با سقف‌هایی از گل و آهک و ساروج ساخته و همچنین از بخش‌هایی به نام گل خند – خزینه – گرم خوان – حوض – سبرینه و رختکن و ورودی حمام تشکیل شده است. این حمام چند متر از سطح کوچه پائین تر بوده، چون اگر غیرازاین بود آب به خزانه سوار نمی‌شد.
((بینه)) یک حیاط سرپوشیده که وسط آن حوض قرار دارد. اطراف بینه سکوهای بلندی دیده می‌شود که در آنجا رخت می‌کندند. استاد حمامی در کنار یکی از آن سکوها یا بالای یکی از سکوها می‌نشست و جعبه داخل را هم بغل‌دستش می‌گذاشت.
مطلب غار قندیلی در روستای ارباب علیا + تصویر را از دست ندهید
افراد شاغل در حمام قدیمی کوار کهنه:
تونتاب: شخصی که وظیفه‌اش نگهداری از حمام، گرم نمودن آب و همچنین تمیز نمودن حمام بوده است.
دلاک: فردی که با کیسه‌کشی و شستشوی افراد در حمام امرارمعاش می‌نموده است.
مشت مالچی: شخصی که در حمام به اشخاص مشت‌مال می‌داده است.
حمامی: مالک حمام خصوصی که در حمام عمومی نقش مدیریت را در حمام به عهده داشته است.
پادو: این فرد وظیفه‌اش جفت کردن کفش اشخاص و گاهی اوقات جابجایی افرادی که در سبرینه حضور داشتند تا مشتری وارد می‌شد، پادو کفش مشتری را زیر سکو می‌گذاشت و یک لنگ خشک‌روی سکو پهن می‌کرد. مشتری که لخت می‌شد، پادو یک لنگ دیگر به او می‌داد. مشتری آن لنگ دوم را به کمر می‌بست، لباس‌هایش را توی آن لنگ اول می‌پیچید و از سکو پائین می‌آمد.
برخی از نکات فنی و هنری حمام‌ها:
- چگونگی آب‌رسانی به خزینه – گرم‌خانه – حوض‌ها، گود بودن حمام، بهره‌گیری از آب قنات، نگه‌داشتن حرارت – ضد زلزله، ارتفاع زیاد رختکن‌ها
