آداب و رسومات کواری ها در عید نوروز

 به گزارش پایگاه خبری تحلیل بهارکوار، هر منطقه علاوه بر رسوم مشترک با سایر مناطق ایران برای نوروز، آداب و آیین‌های منحصربه‌فردی هم دارد که نسل به نسل منتقل شده است و مردم همچنان پایبند به انجام آن هستند.

مردم کوار هم با خانه تکانی و تمیز کردن خانه‌هایشان قبل از تحویل سال، به استقبال نوروز می‌روند و سبزه عید برای آنان اهمیت خاصی دارد و آن را به نشانه اینکه سالی سبز و پربرکت داشته باشند، خودشان آماده می‌کنند. 

عید علفه

یکی از سنت‌های مردم کوار روز علفه است که این مراسم یک روز قبل از عید برگزار میشود و در این روز افراد به زیارت اهل قبور رفته و بر روی مزار آن‌ها سبزه قرار می‌دهند و شمع روشن می‌کنند.

همچنین برخی کواری ها بخصوص قشقائی ها در هر محله به صورت خود جوش و داوطلبانه با مخلوط کردن آرد،خرما و روغن حیوانی حلوایی خوشمزه درست کرده و میان همسایگان توزیع تا خیراتی برای درگذشتگان شان باشد و با نثار فاتحه ای روح آنان را شاد کنند. آنان اعتقاد دارند که اموات منتظرند.

هرچه بدر، سرش به سنگ

یکی دیگر از رسومات کوار این بود که صبح عید، چهار گوشه خانه را کوبیده و مي‌گفتند، “هرچه بدر، سرش به سنگ ” همچنین عیدی دادن و عیدی گرفتن نزد کواری ها همیشه مرسوم بوده است.

نزد بسياري از کواری ها رسم آنست كه هنگام تحویل سال حتما در خانه شیر روی آتش داشته باشند بعضی هم شیر برنج درست می‌کنند که در روستاها بدان آش شیر می‌گویند‌.

عزاداری در عید

هنگام عید خانواده‌هایی که عزادار باشند، بعضی از آنها اگر عید اولشان باشد عید نمی‌گیرند و رسم است که صبح عید تمام اقوام و بستگان به دیدن خانواده عزادار می‌روند و به آنها سر سلامتی می‌دهند. معمولا در این مجلس از شیرینی خبری نیست و از مهمانان تنها با چای یا شربت و میوه پذیرایی می‌کنند‌.

سمنو پزون

یکی دیگر از رسومات کواری سمنو پزون می باشد که قبل از عید نوروز سمنو پخت میکنند. شب خانم های فامیل و همسایگان که دوست دارند در این مراسم شرکت کنند، دور دیگ نذری گرد می‌آیند. پس از آنکه دیگ گرم شد صاحب خانه که نذردار اصلی و همچنین پزنده سمنو است. هم زن را با دو دست می‌گیرد و چند دور با آن سمنو را به هم می‌زند. پس از او خانم های دیگر یکایک همین کار را انجام می دهند. وقتی که سمنو جوش آمد خانم هایی که نذر ریختن پسته یا بادام در دیگ سمنو را دارند، نذری خود را مشت مشت در آن می‌ریزند.

پختن سمنو تا نزدیک سحر به درازا می‌کشد. پس از آن هم زن را کنار می‌گذارند و سمنو را «دم» می‌کنند. پس از شستشوی  هم زن و گرفتن وضو به نماز می‌ایستند و پیش از آنکه سمنو سرخ شود و نماز صبح بخوانند دو رکعت نماز حاجت می‌گزارند. پس از پایان نماز حاجت نشسته می‌مانند و دستها را گشاده و در برابر صورت خود نگاه می‌دارند و آرزوی خویش را به‌ وسیله حضرت فاطمه از خداوند خواستار می‌شوند و شرط می‌کنند که اگر نیازشان برآورده شود سال دیگر در سمنو پزان دیگری دو یا چند برابر آرد یا پسته یا بادام خواهیم آورد و یا خود سمنوی نذری را خواهیم پخت.

پس از اینکه نماز و دعا به پایان رسید چند ساعتی استراحت می کنند و سپس دور دیگ گرد می‌آیند و زن نذردار اصلی در آن را بر می‌دارد و به سمنوی پخته نگاه می‌کند. سر دیگ سمنو این مادربزرگ ها همیشه دعایشان کسب آبرومندی و سلامتی برای مردم است.

دید و بازدید

وقت تحويل سال، اعضاي خانواده با لباس‌هاي نو (مرتب و پاكيزه) گرداگرد سفره مي‌نشينند و بزرگترين عضو خانواده دعاي تحويل سال را بلند مي‌خواند و ديگران تكرار مي‌كنند و سپس از بزرگتر خانواده هدیه خود را تحویل میگیرند. بعد از تحویل سال کواری ها به دید و بازدید هم می‌روند. این کار را اول از بزرگترها شروع می‌کنند بعد نوبت به بقیه می رسد.

بسياري از مردم کوار هنگام تحویل سال يا بلافاصله بعد از آن به زيارت حرم امام زادگان همچون امامزاده شاه ابوالقاسم،امامزاده شاه ابوالخیر.خضر نبی،امام ضامن و …. مي‌شتابند تا زندگي آنان بركتي از وجود آن بزرگوار گيرد.

کواری ها همچون ديگر مردمان ايران، در اين ايام، شستنی‌ها را می‌شویند، بانوان هنرمند کواری سعی میکنند اواسط اسفند دست بافته های خود را تمام کنند تا به پیشواز نوروز بروند، قالی‌های خوش رنگ قشقایی را که هر کدام باغ گلی است، مي‌تكانند و باز در خانه‌اي كه رنگ و بوي تازه گرفته است و مملو از شميم نرگس و مريم شده، مي‌گسترانند.

سبزه عید

آماده كردن سبزه عید توسط خودشان نیز پيشوازي است براي نوروز، كاري كه معمولا همزمان با ايام پایانی اسفند آغاز مي‌شود و با وسواسي خاص همراه است. بانوان دانه‌هايي از حبوبات و غلات را انتخاب كرده و به اميد سبز بودن زندگي، مي‌كارند و پرورش مي‌دهند تا در زمان تحويل سال، يكي از اجزاي سفره هفت سين‌شان آماده باشد .

در کوار رسم است كه بعد از پاك‌كردن دانه‌هايي كه قرار است كاشته شود، آنها را مشت مشت در ظرف آبي مي‌ريزند. مشت اول به سلامتی امام زمان «عج» در سيني يا ظرف مخصوص می‌ریزند و آن گاه در هر نوبت اسم یکی از افراد خانواده را به زبان می‌آورند. معمولا ابتدا از بچه‌ها شروع مي‌شود و چند روزی که دانه‌ها در آب ماند و جوانه زد، دانه‌ها را هر جا خواستند، از پارچ و سيني و بشقاب گرفته تا دور كوزه و … سبز مي‌كنند‌.

در کوار غیر از گندم، جو، عدس، ماشک (ماش)، ترتیزک (نوعی از شاهی)، خاکشیر هم سبز می‌کنند و پس از اتمام عید، روز سیزده به در که به خارج شهر می‌روند، سبزها را به آب روان می‌دهند.

منبع: نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان کوار