به گزارش بهار کوار، این پل ساسانی در یک کیلومتری کوار و در مسیر قدیمی شیراز-فیروزآباد که به کناره خلیجفارس منتهی میشد، روی رودخانه ” قره آقاج ” بناشده و ظاهراً بنای اولیه آن به دوره ساسانی تعلق دارد که در دورههای بعد بهویژه دوره صفویه و قاجاریه بازسازی شده است.
پل کوار ۱۲۵ متر طول، ۳۰/۱۰ متر ارتفاع و ۸۰/۳ متر عرض – با احتساب جانپناهها – و شش دهانه به ابعاد مختلف داشت که امروزه دو دهانه میانی آن فرو ریخته است. پایهها در جهت بالادست و پاییندست دارای موجشکن های نوک تیز است که شکلهای آنها با توجه به شالوده صخرهای و بازسازیهای صورت گرفته، متفاوت است. مصالح مورداستفاده، قطعات سنگهای طبیعی به اشکال و ابعاد مختلف و ملات ساروج است.
پایههای پل تاریخی کوار هر کدام جداگانه بر روی صخرههای طبیعی بستر رودخانه قرارگرفته و به همین جهت، نقشه پل متناسب با موقعیت این صخرهها در بستر رودخانه شکل گرفته است. چنین ساختار و شالودهای، سبب استحکام و ماندگاری زیاد پل کوار شده است. در قسمت انتهای جنوبی پل و میانهی پایه، متکی به صخره کناره رودخانه و نیز روی اولین پایه انتهای شمالی پل اتاقی قرار دارد که دسترسی به آنها در مواقع کم آبی از روی صخره بستر رودخانه و توسط چند پله صورت میگیرد. این اتاقها جهت اطراق و استراحت مسافران یا اقامت محافظان پل مورد استفاده بود.
بر روی رودخانه کوار (قره آغاج) در دوره ساسانیان پلی زده شده است که شمارهی ثبت تاریخی آن در آثار ملی ایران ۹۴۷ میباشد. پایههای این پل در دوره ساسانی ساختهشده و در دوره اسلامی بازسازی شده است. نوع پلان این پل بهصورت شش دهانه با عرض متفاوت است. دو دهانهی میانی آن ویرانشده و پل روی صخرهی طبیعی ساخته شده است. حوضچه آرامش آن نیز بهطور طبیعی در قسمت صخره انتخابشده و دستساز نیست.
آب برهای این پل تاریخی کوار با شکلی مثلثی و نیم دایره میباشد. مصالح به کار برده شده در آن شامل سنگهای حجاریشده تراشدار در پایهها و در بدنهی آن سنگ لاشه و ساروج، و در تاقها آجر بهکاررفته و تزیینات هم ندارد.
پل صفوی به فاصله حدود ۷۰ متری غرب پل ساسانی وجود دارد که گفتهاند از دوره صفویه میباشد. این پل ۱۴۱۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دارای پنج دهنه میباشد. مصالح به کار رفته در آن، سنگ تراش و ساروج میباشد و ازلحاظ فنی مانند پل ساسانی کوار درجایی ساختهشده که ساحل رودخانه، سنگی است.
روی پل را در بعد از انقلاب آسفالت کردهاند. عبور ماشینهای سنگین از روی آن، سبب شده است که سمت شمال آن شکسته شود.
در غرب این پل و به فاصله ۱۰۰ متری آن، آثار سدی به نام «بند اکبرآباد» وجود دارد که با کندن قنات در مجاورت آن، آب را تا اکبرآباد میبرده اند. در ۱۰ سال گذشته به سبب وجود حفرهای در کنار آب و شنا کردن افراد و خفه شدن تعدادی از آنها، باعث گردید تا این بند را بهوسیله دینامیت تخریب کنند.
عکاس: حمید ظهرابی